یا صاحب الزمان

مادر در تمامی فرهنگ ها واژه ای مقدس و محترم است.مادر مظهر دوستی ، محبت و صمیمیت است از این روست که انسانها نخستین محبت خداوندی را از مادر می یابد و نخستین واژگانی که به آن تکلم می کند زبانی است که مادر به وی می آموزد.طبیعی است هرکس به مادر و زبان مادریش علاقه و احترام خاصی قایل می شود.لیکن در مواقعی این علاقه و محبت به زبان مادری توسط گروه های افراطی برای مقاصد ضد انسانی مورد استفاده قرار می گیرد و با تحریک احساسات جوانان نسبت به زبان مادری هیجان های بوجود آمده از آن را به تعصب کور  و افراطی گری بی منطق هدایت می کنند. غافل از اینکه زبان فقط وسیله ای بیش از ارتبا ط انسانها با یکدیگر  نیست چرا از آن برای اهداف غیر انسانی استفاده کنیم . چه خوب است به جای آن بتوانیم تاحدی را زبان جاهای مختلف دنیا آشنا شویم مثل آشنایی با فرهنگ نقاط مختلف جهان که زبان هم جزئی از فرهنگ است هر چیزی در دنیا وجود دارد حکمتی دارد واختلاف زبان نیز از این امر استثنا نیست نمونه ای در مناقب ابن‏ ابن‏ شهرآشوب نقل شده که علی بن مهزیار گفته: یکی از غلامانم را که صقلابی بود به خدمت امام هادی علیه‏السلام فرستادم با حالت تعجب برگشت. از او سبب تعجبش را پرسیدم گفت: چرا تعجب نکنم؟ پیوسته با من به زبان صقلابی تکلم کرد انگار یکی از ماست. این کار را بدین جهت انجام داد که حاضران متوجه نشوند. [1] . 

 مختصری از آموزش زبان ترکی که زبان مادریم است،

تقدیم به دوستان

موقیتـــــــهای زمانــــــــی”

صبــــــــح ـــــــــــــــــ ” سحــــــر ” ــــــــــــــــــsahar یا ” صوب ” ـــــــــــــــــــsoob

نیم روز (بین صبح وظهر) ـــــــــــ ” ناشت او لوخ ” ـــــــــــــــــــــ nashtolookh

ظهـــــــر ــــــــــــــ “گون آرتا ” ـــــــــــــــــgoon urtu یا ” ناهار چاغی “ــــــــــــــــ nuhur chughi

بعد از ظهـــــــــر ـــــــــــــ “ناهاردان سورا ” ــــــــــــــــ nuhur dun sorru

عصـــــــر ــــــــــــــ “آخشــــــــا م ” ـــــــــــــــــــ ukhshum

شـــــــــب ـــــــــــــــــ “گجه ” ــــــــــــــــــ geja

طلوع آفتــــــــــاب ــــــــــــــــ “گون چیخا ن” ـــــــــــــــ chikhun goon

غروبـــــــ آ فتـــــاب ــــــــــــــ ” گون باتان ” ـــــــــــــــ goon butun

امروز ــــــــــــــــــــ “بویون” ـــــــــــــــــــbooyoon

فـــــردا ـــــــــــــــــــ ” صا باح ” ـــــــــــــــ subuh

دیــروز ــــــــــــــــــ ” دونن ” ـــــــــــــــــdoonan

پس فردا ــــــــــــــ “بیری گون ” ـــــــــــــــــــ biri goon

پریروز ــــــــــــــــــــ “ا یسترآ گون ” ـــــــــــــــ istir u goon

سال ــــــــــــــــ ” ایـــــل ” ـــــــــــــــــــ il

امسال ـــــــــــــــــ ” بو ایـــــــل ” ــــــــــــ boo il

پارسال ــــــــــــــــ “بیل دیر “ــــــــــــــــــ bil dir

سال بعد ــــــــــــــــ ” گلن ایـــــل ” ــــــــــــــ galan il

من هستم : من وارام ــــــــــ man vaaraam

تو هستی: سن وارسان_________ san vaarsaan

او هست: او واردی ــــــــــــــ o vaardi

هستیم: واریخ ــــــــــــــ vaarikh

هستنن : واردیلار ـــــــــــ vaardilaar

هستین: وارسیز ـــــــــــــــــ vaarsiz

کلا “هست” تو ترکی میشه “وار"ــــــــــ “vaar”

من دارم : منیم واریم دی ـــــــــ manim vaarim di

تو داری: سنین واریندی ـــــــــــ sanin vaarin di

اون داره: اونین واریدی ــــــــــــــ onin vaaridi

اونا دارن: اولارین وارلاریدی ـــــــــ o laarin vaarlaari di

ماداریم: بیزیم .اریمیز دی ـــــــــ bizim vaarimizdi

شما دارین: سیزین واریز دی ـــــــ sizin variz di

حالا اگه بخوایم اینارو منفی کنیم:

” نه ” تو ترکی میشه"یوخ"ــــــــــ “yokh”

ندارم:یوخوم دی ــــــــــــ yokhoom di

نداری: یوخوندی ــــــــــyokhoon di

ندارد:یوخودی ــــــــــــyokhoodi

نداریم :یوخو موزدی ـــــــــــyokhomooz di

ندارید:یوخوز دی ـــــــــــــ yokhooz di

ندارند:یوخلاریدی ــــــــــــ yokhlaridi

اینام معنی چیزای متفرقه که خواسته بودی پاشا جون.

لطفا :لوطفن ـــــــــــ lootfan

خواهش میکنم :خواهش ایلیرم ــــــــــ khaahesh elieram

متشکرم: تشکرالیرم ــــــــــ tashakor eliram

ممنون: ساغ اول ـــــــــsagh ol

زنده باشی : یاشا ــــــــــ ya sha

بفرمایید: بویورون ـــــــــــ booyooroon

بفرما: بویور ــــــــــــــbooyoor

گوش کن:گولاغ اس:goolagh us (اصلا ازاین به بعد هرجا حرفuدیدی یعنی آ و a یعنی ا)

مواظب باش : گوزاد دا : gozad da

نگاه کن: باخ ـــــــــــ bukh

چقدر عجیب!!! __________ مثلا میشه گفت “نا قد عجیب دی ـــــــnughad ajib di

کی؟ : هاواخ ــــــــــ huvukh?

چه وقت؟ : نه زمان؟ ـــــــــــna zamaun

چی؟ :نه مه نه ؟ ـــــــــــnamana

کدام؟: هانچی ؟ ــــــــhun chi?

خوب :قشح ـــــــــ ghashah

بد :پیس ــــــــــ pis

زیبا: گوزل ـــــــــ gozal

بزرگ :بو یوح ــــــــــ boyyoh یا یکا ـــــــــــ yeka

کوچیک: چی چیح ،بالاجا ــــــــــchi chih___ bu lu ju

جدید:تازا ـــــــــــ tuzu

کهنه:کهنه ـــــــــkoh na

اینجا اونجا: بورا اورا ـــــــــbooru oru

«تانیشلیخ و احوال سوروش ماخ» «tunishlikh va ahvul soroosh mukh»

صبح بخیر                   saharin kheyr olsoon     سحرین خیر السون              

روز بخیر                     goon uydin                   گون ایدین                         

شب بخیر                            gejan kheyr olsoon    گجن خیر السون                  

سلام.حالتان چطور است؟  salum.huliz najordi?       سلام .حالیز نجوردی؟   

خیلی خوبم .متشکرم        chokh yukhjiyum.sughol  چوخ یاخجیام.ساغول

شما چطورید؟              siz najor sooz?                سیز نجورسوز؟

اسم من…است             manim udim…di           منیم ادیم…دی.(مثلا: manim udim sepida di)

اسم شما چیه؟             sizing udiz nadi?            سیزین  ادیز ندی؟

ممنون                     sughol                          ساغول

خوشحال شدم             sevin dim                    سوین دیم

به خدا میسپارمتون       ulahu tupshirum         الله ها تاپشیرام

میبینمتون                    gorosharookh           گوروشاروخ

ساعت چند؟               suhut nechada?          ساحات نچه دا؟

این دوستمه.              Boo yoldushim di        بو یولداشیم دی.

من در…زندگی میکنم.  yashiram Man …        من…یاشی رام

شما اهل کجاین؟        siz huruli siz?             سیز هارا لی سیز

متاهلین؟                  evhi siz?                  ائولی سیز؟

مجردین؟                 soobuy siz?            سوبای سیز؟

کی؟                     huvukh?                 هاواخ؟

کجا؟                    hurdu?                   هاردا؟

معذرت  میخوام.     Ozr istiram?           اوزر ایستیرم

میتونم با…صحبت کنم.  Eliya boolam …danisham    ائلیه بولم …دانیشام

دوباره بر میگردم.      Gina galam.    گینه گلم

بفرمایین                 booyouroon   بویورون

مزاحم که نیستم.       Mozuhim ki dairam   مزاحیم کی دئیرم

با من بیا      Ma nan gal        من نن گل

اینجا بمون     Boordu gul     بوردا گال

یکم صبر کن        Bir uz doz     بیر از دز

اول از همه باید…    Har shey dan ghubukh garah…    هر شی دن قاباخ گرح…

هر چه زودتر بهتر      Nuvar ta teztar yahketar… ناورته تزتر یاخجی تر…

اشتباه میکنی      Eshtebuh elisan            اشتباح الیسن

فهمیدی؟         Booldin?     بولدین؟

من نمیفهمم     Man boolmiram      من بولمیرم

کمک نمیخوای؟     Komahlihk estamisan  کومح لیخ ایستمیسن؟

خوش اومدی    Khosh galdin       خوش گلدین

یادم نمیاد!!     Yudimu  galmir!!    یادیما گلمیر!!

چه قیمته؟        Ne chadi        نه چه دی؟

یادت نره؟      ؟  Yudindun chikhmiyu      یادیندان چیخ می یا؟

صبح بخیر   Saharin kheyr olsoon     سحرین خیر السون

شب بخیر  Gejan kheyr olsoon      گجن خیر السون

اسمت چیه؟      ؟Udin  nadi           آدین ندی؟

سلام برسون به خانوادت      Khunivudiya salum yetir.    خانوادیه سلام یتیر

تبریک میگم      Tabrik deira       تبریک دئیرم

تسلیت میگم   Tasliyat deiram       تسلیت دئیرم

شرمنده این یکیو دیگه

نمیتونم بهت بگم!      Sharmanda du booni eliyamaram diyam!

شرمندا دا بونی الی یمرم دیم‍!

داری اذیت میکنی ها!!!      Aziyat elisan ha!          اذیت الی سن ها!!!

کی این کارو کرد؟      Boo eshi kim gordi?       بو ایشی کیم گوردی؟

همه چی خوبه؟  Har shey  yukhjidi?     هرشی یاخجی دی ؟

مشکلی ندارین؟ Moshkeliz yokhdi?       مشکلیز یوخدی؟

من دارم میرم        Man gediram          من گدیرم

باقیش ماله خودت      Ghuluni  sanin         گالانی سنین

قابل نداره       Ghubili yokhdi        قابیلی یوخدی

تنهایی؟              Tah san?           تح سن؟

ترکی بلدی؟        Torki bushurisun?      ترکی باشاریسان؟

آره ولی کم یه        Han.umu biruz        هن.اما بیر از

یه چیزایی میفهمم      Bi sheylar booloram            بیرشی لربولورم

اسامی حیوانات                                          اسب      Ut          آت                                         بز       Gechi     گچـــی                       
الاغ     Ghutir      قاطیـــر

خــــر   Esh shak     اش شک

سگ     it        ایت

مرغ     Toyookh     تویوخ

خروس    Khorooz      خوروز

لاک پشت    Tosbughu   توس باقا

گنجشک   Goosh    گــوش

سوسک   Perpesli    پرپس لی

زنبور    Uri    آری

گاو(ماده)   Inah     اینح

گاو(نر)   Dunu     دا نا

گاو    mul     مال

گوسفند   Duvur    داوار
گوسفند(م) Dishi دیشی
گوسفند( ن) Ikah   ای کح

خرس uyi   آیی

خرگوش  doshun   دوشان

روباه Tolki تول کی

مار Ilun      ایلان

شتر Dava دوا

قورباغه ghoorbuvu    قورباوا

موش Seechun سی چانل

کلاغ Gurgu گارگا

گرگ Goot گوت

عقرب   uvarab آورب

پشه mevmev  مو مو

مگس Chibin-milchah چی بین –میلچح

عنکبوت torutun تورآتان

مورچه Gurishgu گاریشگا

کرم خاکی Namgoordi نم گوردی

گوساله Bi zov بی زو

بره korpa کورپه